พิธีบรรพชาอุปสมบท

การเตรียมการ พิธีบรรพชาอุปสมบท
- ผู้ปกครองไปแจ้งความประสงค์กับทางวัด และนมัสการพระอุปัชฌาย์
ขอนำบุตรเข้ารับอุปสมบทที่วัด ตามวันเวลาที่ต้องการ
- นำบุตรที่จะเข้าอุปสมบทไปมอบถวายพระอุปัชฌาย์ตามธรรมเนียมของวัด
โดยจัดดอกไม้ธูปเทียนไปถวายท่านด้วย และไปซ้อมขานนาคตามที่ทางวัดกำหนด
- การเตรียมจัดงานที่เกี่ยวข้อง แล้วแต่ความประสงค์ของเจ้าภาพ โดยคำนึงถึงความประหยัดและเหมาะสม

ของใช้ในพิธี
- เครื่องอัฐบริขาร (สบง, จีวร, สังฆาฏิ, บาตร, มีดโกน, เข็ม, ประคดเอว, ผ้ากรองน้ำ (ธมกรก)
- ไตรอาศัย 1 ไตร
- พานธูปเทียนแพ 2 ชุด (สำหรับบรรพชา)
- ดอกไม้ธูปเทียนขอนิสัย 1 ชุด (สำหรับอุปสมบท)
- จตุปัจจัยไทยธรรมถวายพระอุปัชฌาย์ คู่สวด และพระอันดับ โดยจัดลดหลั่นกันลงไป
- ของใช้สำหรับพระใหม่ (ทั้งหมดดังกล่าวมา ให้ปรึกษาทางวัดบางวัด
จะรับเครื่องอัฐบริขารให้เลย เจ้าภาพเพียงจ่ายเงินเท่านั้น)

ลำดับพิธี
- นำนาคเวียนประทักษิณอุโบสถหรือพระอุโบสถ 3 รอบ โดยจัดลำดับขบวนดังนี้
ลำดับ 1 บิดานาคสะพายบาตรถือตาลปัตรเดินนำหน้า
ลำดับ 2 มารดาหรือญาติผู้เกี่ยวข้องอุ้มไตร
ลำดับ 3 นาคพนมมือถือดอกบัว 3 ดอก เดินตาม
ลำดับ 4 ผู้ถือของอื่น ๆ ตามกันไป
- เดินครบ 3 รอบ แล้วนาคคุกเข่าวันทาเสมา พนมมือถือดอกบัวว่าดังนี้
"อิมินา สักกาเรนะ พัทธสีมายัง พุทธัง ธัมมัง สังฆัง อภิปูเชมิ"
ก็ได้ หรือจะว่าคำอื่นใดที่ทางวัดนั้น ๆ ใช้อยู่ก็ใช้ได้ทั้งนั้น
- โปรยทาน (ถ้ามี) เสร็จแล้วนำนาคเข้าอุโบสถ โดยบิดามารดา หรือญาติผู้ใหญ่จูงมือเข้าไป
พิธีกรนำว่าคำกราบพระ (อะระหัง...) อาราธนาศีลห้า รับศีล (บางวัดไม่มีรับศีลห้า)
- นาคและผู้เข้าร่วมพิธีรับศีล จบแล้ว
- นาคคุกเข่ากราบบิดามารดา หรือผู้จัดการเรื่องอุปสมบทให้รับไตร
เดินเข้าสู่ท่ามกลางสงฆ์เขาหาพระอุปัชฌาย์
(ต่อจากนั้นสงฆ์จะแนะนำให้ปฏิบัติตามกรรมวิธีการอุปสมบท จนเสร็จพิธี)

หมายเหตุ - ก่อนวันอุปสมบท นาคต้องจัดพานธูปเทียนแพ หรือดอกไม้ธูปเทียนไปขอขมาลาบวชกับผู้ใหญ่
ที่ตนเคารพนับถือ โดยกราบมือตั้ง 1 ครั้ง แล้วประคองพานเครื่องสักการะ กล่าวว่า

"กระผมขอกราบลาอุปสมบท ณ วัด........ ตำบล..... อำเภอ...... จังหวัด.......... ในวันที่.......... เดือน...... พ.ศ. .... เวลา...... น.
กรรมใดที่ผม (กระผม) ได้ล่วงเกิน ด้วยกายกรรรมก็ดี วจีกรรมก็ดี มโนกรรมก็ดี
ด้วยความเขลา ด้วยความประมาท
ทั้งต่อหน้าและรับหลัง ขอท่านได้โปรดอโหสิกรรมนั้นแก่ผม (กระผม) ด้วย เพื่อความบริสุทธิ์ในการประพฤติพรหมจรรย์ต่อไป" (ยัง กาเยนะ กะตัง กัมมัง, วาจายะ อทะ เจตะสา, โมเหนะ วา ปะมาเทนะ, สัมมุขา จะ ปะรัมมุขา, ตะเมวาโหสิกัมมังโข, พรหมจะริยะวิสุทธิยา)
กล่าวจบแล้ว ก็น้อมตัวลงเล็กน้อย มอบพานธูปเทียนดอกไม้แต่ท่าน เมื่อผู้ใหญ่รับแล้วท่านอาจตอบสั้น ๆ ว่า
"ข้าพเจ้า (ฉัน) อโหสิให้ อนึ่ง กรรมใดที่ข้าพเจ้า (ฉัน) ได้ล่วงเกินด้วยกายก็ดี ด้วยวาจาก็ดี ด้วยใจก็ดี ด้วยความพลั้งเผลอ ด้วยความเข้าใจผิด ข้าพเจ้า (ฉัน) ขออโหสิกรรมนั้นด้วย" ดังนี้ก็ได้

ลักษณะเครื่องสักการะธูปเทียนแพ
ส่วนประกอบ - ธูปไม้ระกำ 5 ดอก วางนอกเรียงกันบนเทียน
- เทียน 5 เล่ม วางนอกเรียงกันใต้ธูป (ธูปเทียนมัดซ้อนกัน)
เวลาใช้ - มีกรวยดอกไม้สด 1 กรวย วางบนมัดธูปเทียน เปิดที่ครอบออก
หมายเหตุ - ถ้าชุดเล็กจะมีธูป 1 ชั้น, เทียน 1 ชั้น (รวมอย่างละ 5)
- ถ้าชุดใหญ่จะมีธูป 2 ชั้น, เทียน 2 ชั้น (รวมอย่างละ 10)
- ตามพจนานุกรมไทย พ.ศ.2525 เรียกว่า "ธูปแพเทียนแพ" อธิบายว่าธูปเทียนมีอย่างละ 4